ธรรมที่มีอุปการะมากแก่มนุษย์

สุนทริกภารทวาชพราหมณ์ทูลว่า “ท่านพระโคดม คนจำนวนมากถือกันว่า แม่น้ำพาหุกาให้ความบริสุทธิ์ได้ ท่านพระโคดม คนจำนวนมากถือกันว่า แม่น้ำพาหุกาเป็นบุญ อนึ่ง คนจำนวนมาก ไปลอยบาปกรรมที่ตนทำแล้ว ในแม่น้ำพาหุกา.” พระผู้มีพระภาคตรัสว่า “คนพาลผู้มีกรรมชั่ว ถึงจะแล่นไปยังแม่น้ำพาหุกา ท่าน้ำอธิกักกะ ท่าน้ำคยา... read more

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ที่พระวิหารเชตวัน อารามของอนาถบิณฑิกเศรษฐี เขตพระนครสาวัตถี สมัยนั้น พระผู้มีพระภาคตรัสเรียกภิกษุทั้งหลาย … แล้วได้ตรัสดังนี้ว่า. ภิกษุทั้งหลาย เราจักแสดงธรรมอันเกี่ยวกับมหาสฬายตนะแก่เธอทั้งหลาย พวกเธอจงฟังธรรมนั้น จงใส่ใจให้ดี เราจักกล่าว. ภิกษุทั้งหลาย... read more

… ภิกษุทั้งหลาย ลักษณะเครื่องหมาย เครื่องอ้างว่าเป็นบัณฑิตของบัณฑิตนี้มี ๓ อย่าง ๓ อย่างอะไรบ้าง คือ ภิกษุทั้งหลาย บัณฑิตในกรณีนี้ มักคิดความคิดที่ดี มักพูดคำพูดที่ดี... read more

… ก็คำนี้ว่า เพราะเวทนาเป็นปัจจัย จึงมีตัณหา ดังนี้ เป็นคำที่เรากล่าวแล้ว อานนท์ เธอต้องทราบความข้อนี้ โดยปริยายดังต่อไปนี้ เหมือนกับเราได้กล่าวแล้วว่า เพราะเวทนาเป็นปัจจัย จึงมีตัณหา อานนท์ ถ้าหากว่าเวทนา... read more

ภิกษุทั้งหลาย จักษุวิญญาณไม่เที่ยง มีความแปรปรวน มีความเปลี่ยนเป็นประการอื่น โสตวิญญาณไม่เที่ยง มีความแปรปรวน มีความเปลี่ยนเป็นประการอื่น ฆานวิญญาณไม่เที่ยง มีความแปรปรวน มีความเปลี่ยนเป็นประการอื่น ชิวหาวิญญาณไม่เที่ยง มีความแปรปรวน มีความเปลี่ยนเป็นประการอื่น กายวิญญาณไม่เที่ยง มีความแปรปรวน มีความเปลี่ยนเป็นประการอื่น มโนวิญญาณไม่เที่ยง... read more

ภิกษุทั้งหลาย รูปเป็นทุกข์ แม้เหตุปัจจัยที่ให้รูปเกิดขึ้น ก็เป็นทุกข์ รูปที่เกิดจากสิ่งที่เป็นทุกข์ จะเป็นสุขได้อย่างไร. เวทนาเป็นทุกข์ แม้เหตุปัจจัยที่ให้เวทนาเกิดขึ้น ก็เป็นทุกข์ เวทนาที่เกิดจากสิ่งที่เป็นทุกข์ จะเป็นสุขได้อย่างไร. สัญญาเป็นทุกข์ แม้เหตุปัจจัยที่ให้สัญญาเกิดขึ้น ก็เป็นทุกข์... read more

ภิกษุทั้งหลาย กาล ๔ ประการเหล่านี้ อันบุคคลบำเพ็ญโดยชอบ ให้เป็นไปโดยชอบ ย่อมให้ถึงความสิ้นอาสวะโดยลำดับ กาล ๔ ประการ อะไรบ้าง คือ ๑) การฟังธรรมตามกาล... read more

ภิกษุทั้งหลาย ธรรม ๔ ประการเหล่านี้ อันบุคคลเจริญแล้ว กระทำให้มากแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อกระทำให้แจ้งซึ่งโสดาปัตติผล ธรรม ๔ ประการอะไรบ้าง คือ ๑) การคบสัปปุรุษ ๒)... read more

ภิกษุทั้งหลาย ธาตุเป็นเครื่องสลัดออก ๖ ประการเหล่านี้ ๖ ประการอะไรบ้าง คือ ภิกษุทั้งหลาย ถ้าภิกษุในกรณีนี้ กล่าวอย่างนี้ว่า เมตตาเจโตวิมุตติ ข้าพเจ้าเจริญแล้ว ทำให้มากแล้ว ทำให้เป็นดุจยาน... read more

ครั้งนั้น พระเจ้าปเสนทิโกศลได้เสด็จเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับในตอนกลางวัน ครั้นแล้วได้ทรงอภิวาท แล้วประทับอยู่ ณ ที่สมควร พระผู้มีพระภาคจึงได้ตรัสกับพระเจ้าปเสนทิโกศลว่า เชิญเถิดมหาราช ท่านเสด็จมาจากไหนแต่ยังวัน. ภันเต พระราชาผู้เป็นกษัตริย์ ได้มุรธาภิเษกแล้ว ผู้เมาแล้วเพราะความเมาในความเป็นใหญ่ ผู้อันความกำหนัดในกามกลุ้มรุมแล้ว... read more