ทำความดีให้สูงยิ่งขึ้นไป
สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเสด็จจาริกไปในโกศลชนบท พร้อมด้วยภิกษุสงฆ์หมู่ใหญ่ ขณะที่เสด็จดำเนินไปตามหนทางไกล ได้ทอดพระเนตรเห็นป่าสาละใหญ่ ณ ประเทศ (สถานที่) แห่งหนึ่ง จึงทรงแวะลงจากหนทางเสด็จเข้าไปสู่ป่าสาละนั้น ครั้นเสด็จถึงแล้ว จึงทรงทำการแย้ม (พระโอษฐ์) ให้ปรากฏ ณ ที่แห่งหนึ่ง ครั้งนั้น ท่านพระอานนท์ได้คิดว่า อะไรหนอเป็นเหตุเป็นปัจจัยให้พระผู้มีพระภาคทรงกระทำการแย้ม (พระโอษฐ์) ให้ปรากฏ พระตถาคตย่อมไม่ทรงกระทำการแย้ม (พระโอษฐ์) ให้ปรากฏหากไม่มีเหตุ.
ครั้งนั้น ท่านพระอานนท์จึงได้ทูลถามพระผู้มีพระภาคว่า ภันเต อะไรหนอเป็นเหตุเป็นปัจจัยให้พระผู้มีพระภาคทรงกระทำการแย้ม (พระโอษฐ์) ให้ปรากฏ พระตถาคตย่อมไม่ทรงทำการแย้ม (พระโอษฐ์) ให้ปรากฏหากไม่มีเหตุ.
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า อานนท์ เรื่องเคยมีมาแล้ว ณ ประเทศ (สถานที่) นี้ได้เป็นเมืองมั่งคั่ง กว้างขวาง มีประชาชนมากมาย มีมนุษย์หนาแน่น ก็พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธะ พระนามว่ากัสสปะ ทรงอาศัยอยู่ในพระนครนั้น อานนท์ ก็อุบาสกนามว่าภเวสีของพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธะ พระนามว่ากัสสปะ เป็นผู้ไม่กระทำให้บริบูรณ์ในศีล อุบาสกประมาณ ๕๐๐ คน ซึ่งถูกภเวสีอุบาสกชี้แจงชักชวนมา ก็ไม่กระทำให้บริบูรณ์ในศีล.
อานนท์ ครั้งนั้น ภเวสีอุบาสกได้คิดว่า ก็เราเป็นผู้มีอุปการะมาก เป็นหัวหน้า เป็นผู้ชักชวนอุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านี้ และเราก็เป็นผู้ไม่กระทำให้บริบูรณ์ในศีล แม้อุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านี้ ก็เป็นผู้ไม่กระทำให้บริบูรณ์ในศีล ต่างคนต่างก็เท่าๆ กัน ไม่ยิ่งไปกว่ากัน เอาเถอะ เราควรปฏิบัติให้ยิ่งกว่า.
อานนท์ ครั้งนั้น ภเวสีอุบาสกได้เข้าไปหาอุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านั้น แล้วกล่าวว่า ท่านทั้งหลาย ตั้งแต่วันนี้ไป ขอท่านทั้งหลายจงจำข้าพเจ้าไว้ว่า เป็นผู้กระทำให้บริบูรณ์ในศีล อานนท์ ครั้งนั้น อุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านั้นได้คิดว่า ภเวสีอุบาสกผู้เป็นนาย เป็นผู้มีอุปการะมาก เป็นหัวหน้า เป็นผู้ชักชวนพวกเราทั้งหลาย ก็ภเวสีอุบาสกผู้เป็นนาย ยังเป็นผู้กระทำให้บริบูรณ์ในศีลได้ เหตุใดพวกเราทั้งหลายจะทำให้บริบูรณ์ในศีลไม่ได้เล่า อานนนท์ ครั้งนั้น อุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านั้น ได้เข้าไปหาภเวสีอุบาสกแล้วกล่าวว่า ตั้งแต่วันนี้ไปขอภเวสีอุบาสกผู้เป็นนาย จงจำอุบาสก ๕๐๐ คนเหล่านี้ว่า เป็นผู้กระทำให้บริบูรณ์ในศีล.
อานนท์ ครั้งนั้น ภเวสีอุบาสกได้คิดว่า ก็เราเป็นผู้มีอุปการะมาก เป็นหัวหน้า เป็นผู้ชักชวนอุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านี้ และเราก็เป็นผู้กระทำให้บริบูรณ์ในศีล แม้อุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านี้ ก็เป็นผู้กระทำให้บริบูรณ์ในศีล ต่างคนต่างก็เท่าๆ กัน ไม่ยิ่งไปกว่ากัน เอาเถอะ เราควรปฏิบัติให้ยิ่งกว่า.
อานนท์ ครั้งนั้น ภเวสีอุบาสกได้เข้าไปหาอุบาสกประมาณ ๕๐๐ คน เหล่านั้น แล้วกล่าวว่า ท่านทั้งหลาย ตั้งแต่วันนี้ไป ขอท่านทั้งหลายจงจำข้าพเจ้าไว้ว่า เป็นผู้ประพฤติพรหมจรรย์ ประพฤติเว้นห่างไกลจากเมถุน อันเป็นธรรมดาของชาวบ้าน อานนท์ ครั้งนั้น อุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านั้นได้คิดว่า ภเวสีอุบาสกผู้เป็นนาย เป็นผู้มีอุปการะมาก เป็นหัวหน้า เป็นผู้ชักชวนพวกเราทั้งหลาย ก็ภเวสีอุบาสกผู้เป็นนาย ยังประพฤติพรหมจรรย์ ประพฤติเว้นห่างไกลจากเมถุน อันเป็นธรรมดาของชาวบ้านได้ เหตุใดพวกเราทั้งหลายจักเป็นผู้ประพฤติพรหมจรรย์ ประพฤติเว้นห่างไกลจากเมถุน อันเป็นธรรมดาของชาวบ้านไม่ได้เล่า อานนท์ ครั้งนั้น อุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านั้น ได้เข้าไปหาภเวสีอุบาสกแล้วกล่าวว่า ตั้งแต่วันนี้ไป ขอภเวสีอุบาสกผู้เป็นนาย จงจำอุบาสก ๕๐๐ คนเหล่านี้ว่า เป็นผู้ประพฤติพรหมจรรย์ ประพฤติเว้นห่างไกลจากเมถุน อันเป็นธรรมดาของชาวบ้าน.
อานนท์ ครั้งนั้น ภเวสีอุบาสกได้คิดว่า ก็เราเป็นผู้มีอุปการะมาก เป็นหัวหน้า เป็นผู้ชักชวนอุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านี้ เราเป็นผู้กระทำให้บริบูรณ์ในศีล แม้อุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านี้ ก็เป็นผู้กระทำให้บริบูรณ์ในศีล เราเป็นผู้ประพฤติพรหมจรรย์ ประพฤติเว้นห่างไกลจากเมถุน อันเป็นธรรมดาของชาวบ้าน แม้อุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านี้ ก็เป็นผู้ประพฤติพรหมจรรย์ ประพฤติเว้นห่างไกลจากเมถุน อันเป็นธรรมดาของชาวบ้าน ต่างคนต่างก็เท่าๆ กัน ไม่ยิ่งไปกว่ากัน เอาเถอะ เราควรปฏิบัติให้ยิ่งกว่า.
อานนท์ ครั้งนั้น ภเวสีอุบาสกได้เข้าไปหาอุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านั้น แล้วกล่าวว่า ท่านทั้งหลาย ตั้งแต่วันนี้ไป ขอท่านทั้งหลายจงจำข้าพไว้ว่า เป็นผู้บริโภคอาหารมื้อเดียว เว้นจากการบริโภคในราตรี งดเว้นจากการบริโภคอาหารในเวลาวิกาล อานนท์ ครั้งนั้น อุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านั้น ได้คิดว่า ภเวสีอุบาสกผู้เป็นนาย เป็นผู้มีอุปการะมาก เป็นหัวหน้า เป็นผู้ชักชวนพวกเราทั้งหลาย ก็ภเวสีอุบาสกผู้เป็นนาย ยังเป็นผู้บริโภคอาหารมื้อเดียว เว้นจากการบริโภคในราตรี งดเว้นจากการบริโภคอาหารในเวลาวิกาลได้ เหตุใดพวกเราทั้งหลาย จักเป็นผู้บริโภคอาหารมื้อเดียว เว้นจากการบริโภคในราตรี งดเว้นจากการบริโภคอาหารในเวลาวิกาลไม่ได้เล่า อานนท์ ครั้งนั้น อุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านั้น ได้เข้าไปหาภเวสีอุบาสกแล้วกล่าวว่า ตั้งแต่วันนี้ไป ขอภเวสีอุบาสกผู้เป็นนาย จงจำอุบาสก ๕๐๐ คนเหล่านี้ว่า เป็นผู้บริโภคอาหารมื้อเดียว เว้นจากการบริโภคในราตรี งดเว้นจากการบริโภคอาหารในเวลาวิกาล.
อานนท์ ครั้งนั้น ภเวสีอุบาสกได้คิดว่า ก็เราเป็นผู้มีอุปการะมาก เป็นหัวหน้า เป็นผู้ชักชวนอุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านี้ เราเป็นผู้กระทำให้บริบูรณ์ในศีล แม้อุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านี้ ก็เป็นผู้กระทำให้บริบูรณ์ในศีล เราเป็นผู้ประพฤติพรหมจรรย์ ประพฤติเว้นห่างไกลจากเมถุน อันเป็นธรรมดาของชาวบ้าน แม้อุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านี้ ก็เป็นผู้ประพฤติพรหมจรรย์ ประพฤติเว้นห่างไกลจากเมถุน อันเป็นธรรมดาของชาวบ้าน เราเป็นผู้บริโภคอาหารมื้อเดียว เว้นจากการบริโภคในราตรี งดเว้นจากการบริโภคอาหารในเวลาวิกาล แม้อุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านี้ ก็เป็นผู้บริโภคอาหารมื้อเดียว เว้นจากการบริโภคในราตรี งดเว้นจากการบริโภคอาหารในเวลาวิกาล ต่างคนต่างก็เท่าๆ กัน ไม่ยิ่งไปกว่ากัน เอาเถอะ เราควรปฏิบัติให้ยิ่งกว่า.
อานนท์ ครั้งนั้น ภเวสีอุบาสกได้เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธะ
พระนามว่ากัสสปะ ถึงที่ประทับ แล้วได้กราบทูลว่า ภันเต ขอข้าพระองค์พึงได้บรรพชาอุปสมบทในสำนักของพระผู้มีพระภาคเถิด และภเวสีอุบาสกก็ได้บรรพชาอุปสมบทแล้วในสำนักพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธะ พระนามว่ากัสสปะ ก็ภเวสีภิกษุอุปสมบทแล้วไม่นาน หลีกออกจากหมู่อยู่ผู้เดียว เป็นผู้ไม่ประมาท มีความเพียร มีใจเด็ดเดี่ยวอยู่ ไม่นานนักก็ทำให้แจ้งซึ่งที่สุดแห่งพรหมจรรย์อันไม่มีอะไรยิ่งกว่า ซึ่งเป็นประโยชน์ที่ต้องการของกุลบุตรทั้งหลายผู้ออกจากเรือนบวชเป็นบรรพชิตโดยชอบ ด้วยปัญญาอันยิ่งเองในปัจจุบัน เข้าถึงแล้วแลอยู่ เธอย่อมรู้ชัดว่า ชาติสิ้นแล้ว พรหมจรรย์อยู่จบแล้ว กิจที่ควรทำได้ทำเสร็จแล้ว กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้อีกมิได้มีอีก ดังนี้ ก็แล ภเวสีภิกษุได้เป็นพระอรหันต์องค์หนึ่งในจำนวนพระอรหันต์ทั้งหลาย.
อานนท์ ครั้งนั้น อุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านั้น ได้คิดว่า ภเวสีอุบาสกผู้เป็นนาย เป็นผู้มีอุปการะมาก เป็นหัวหน้า เป็นผู้ชักชวนพวกเราทั้งหลาย ก็ภเวสีอุบาสกผู้เป็นนาย ยังปลงผมและหนวด ครองผ้ากาสายะ (ผ้าย้อมน้ำฝาด) ออกจากเรือนบวชเป็นบรรพชิตได้ เหตุใดพวกเราทั้งหลาย จักปลงผมและหนวดครองผ้ากาสายะ (ผ้าย้อมน้ำฝาด) ออกจากเรือนบวชเป็นบรรพชิตไม่ได้เล่า อานนท์ ครั้งนั้น อุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านั้น ได้พากันเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธะ พระนามว่ากัสสปะ ถึงที่ประทับ แล้วได้กราบทูลว่า ภันเต ขอข้าพระองค์ทั้งหลายพึงได้บรรพชาอุปสมบทในสำนักของพระผู้มีพระภาคเถิด และอุบาสกประมาณ ๕๐๐ คนเหล่านั้น ก็ได้บรรพชาอุปสมบทในสำนักพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธะ พระนามว่ากัสสปะแล้ว.
อานนท์ ครั้งนั้น ภเวสีภิกษุได้คิดว่า เราเป็นผู้ได้ตามความปรารถนา ได้โดยไม่ยาก ไม่ลำบาก ซึ่งวิมุตติสุขอันเป็นธรรมชั้นเยี่ยมนี้ โอหนอ แม้ภิกษุประมาณ ๕๐๐ รูปเหล่านี้ ก็พึงเป็นผู้ได้ตามความปรารถนา ได้โดยไม่ยาก ไม่ลำบาก ซึ่งวิมุตติสุขอันเป็นธรรมชั้นเยี่ยมนี้ ครั้งนั้น ภิกษุประมาณ ๕๐๐ รูปเหล่านั้น ต่างเป็นผู้หลีกออกจากหมู่อยู่ผู้เดียว เป็นผู้ไม่ประมาท มีความเพียร มีใจเด็ดเดี่ยวอยู่ ไม่นานนักก็ได้ทำให้แจ้งซึ่งที่สุดแห่งพรหมจรรย์อันไม่มีอะไรยิ่งกว่า ซึ่งเป็นประโยชน์ที่ต้องการของกุลบุตรทั้งหลายผู้ออกจากเรือนบวชเป็นบรรพชิตโดยชอบ ด้วยปัญญาอันยิ่งเองในปัจจุบัน เข้าถึงแล้วแลอยู่ เธอย่อมรู้ชัดว่า ชาติสิ้นแล้ว พรหมจรรย์อยู่จบแล้ว กิจที่ควรทำได้ทำเสร็จแล้ว กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้มิได้มีอีก ดังนี้ ภิกษุประมาณ ๕๐๐ รูปเหล่านั้น มีภเวสีภิกษุเป็นประมุข พยายามบำเพ็ญธรรมที่สูงยิ่งๆ ขึ้นไป ประณีตขึ้นไป ได้ทำให้แจ้งซึ่งวิมุตติอันเป็นธรรมชั้นเยี่ยม ด้วยอาการอย่างนี้.
อานนท์ เพราะเหตุนั้นแหละ เธอทั้งหลายพึงศึกษาอย่างนี้ว่า เราทั้งหลายจักพยายามบำเพ็ญธรรมที่สูงยิ่งๆ ขึ้นไป ประณีตขึ้นไป จักทำให้แจ้งซึ่งวิมุตติอันเป็นธรรมชั้นเยี่ยม อานนท์ เธอทั้งหลายพึงศึกษาอย่างนี้แล.
-บาลี ปญฺจก. อํ. 22/239/180.
https://84000.org/tipitaka/pali/?22//239
https://etipitaka.com/read/pali/22/239
English translation by Bhikkhu Sujato
At one time the Buddha was wandering in the land of the Kosalans together with a large Saṅgha of mendicants. While traveling along a road the Buddha saw a large sal grove in a certain spot. He left the road, went to the sal grove, and plunged deep into it. And at a certain spot he smiled.
Then Venerable Ānanda thought, “What is the cause, what is the reason why the Buddha smiled? Realized Ones do not smile for no reason.”
So Venerable Ānanda said to the Buddha, “What is the cause, what is the reason why the Buddha smiled? Realized Ones do not smile for no reason.”
“Once upon a time, Ānanda, there was a city in this spot that was successful and prosperous and full of people. And Kassapa, a blessed one, a perfected one, a fully awakened Buddha, lived supported by that city.
He had a lay follower called Gavesī who had not fulfilled all the precepts. And the five hundred lay followers who were taught and advised by Gavesī also had not fulfilled all the precepts. Then Gavesī thought: ‘I’m the helper, leader, and adviser of these five hundred lay followers, yet neither I nor they have fulfilled the precepts. We’re the same, I’m in no way better. So let me do better.’
Then Gavesī went to those five hundred lay followers and said to them: ‘From this day forth may the venerables remember me as one who has fulfilled the precepts.’ Then those five hundred lay followers thought: ‘The venerable Gavesī is our helper, leader, and adviser, and now he will fulfill the precepts. Why don’t we do the same?’ Then those five hundred lay followers went to Gavesī and said to him: ‘From this day forth may Venerable Gavesī remember these five hundred lay followers as having fulfilled the precepts.’
Then Gavesī thought: ‘I’m the helper, leader, and adviser of these five hundred lay followers, and both I and they have fulfilled the precepts. We’re the same, I’m in no way better. So let me do better.’
Then Gavesī went to those five hundred lay followers and said to them: ‘From this day forth may the venerables remember me as one who is celibate, set apart, avoiding the common practice of sex.’ Then those five hundred lay followers did the same. …
Then Gavesī thought: ‘These five hundred lay followers … are celibate, set apart, avoiding the common practice of sex. We’re the same, I’m in no way better. So let me do better.’
Then Gavesī went to those five hundred lay followers and said to them: ‘From this day forth may the venerables remember me as one who eats in one part of the day, abstaining from eating at night, and from food at the wrong time.’ Then those five hundred lay followers did the same. …
Then Gavesī thought: ‘These five hundred lay followers … eat in one part of the day, abstaining from eating at night, and food at the wrong time. We’re the same, I’m in no way better. So let me do better.’
Then the lay follower Gavesī went up to the blessed one Kassapa, the perfected one, the fully awakened Buddha and said to him: ‘Sir, may I receive the going forth, the ordination in the Buddha’s presence?’ And he received the going forth, the ordination in the Buddha’s presence. Not long after his ordination, the mendicant Gavesī, living alone, withdrawn, diligent, keen, and resolute, realized the supreme culmination of the spiritual path in this very life. He lived having achieved with his own insight the goal for which gentlemen rightly go forth from the lay life to homelessness.
He understood: ‘Rebirth is ended; the spiritual journey has been completed; what had to be done has been done; there is no return to any state of existence.’ And the mendicant Gavesī became one of the perfected.
Then those five hundred lay followers thought: ‘Venerable Gavesī is our helper, leader, and adviser, He has shaved off his hair and beard, dressed in ocher robes, and gone forth from the lay life to homelessness. Why don’t we do the same?’ Then those five hundred lay followers went up to the blessed one Kassapa, the perfected one, the fully awakened Buddha and said to him: ‘Sir, may we receive the going forth and ordination in the Buddha’s presence?’ And they did receive the going forth and ordination in the Buddha’s presence.
Then the mendicant Gavesī thought: ‘I get the supreme bliss of freedom whenever I want, without trouble or difficulty. Oh, may these five hundred mendicants do the same!’ Then those five hundred mendicants, living alone, withdrawn, diligent, keen, and resolute, soon realized the supreme culmination of the spiritual path in this very life. They lived having achieved with their own insight the goal for which gentlemen rightly go forth from the lay life to homelessness.
They understood: ‘Rebirth is ended, the spiritual journey has been completed, what had to be done has been done, there is no return to any state of existence.’
And so, Ānanda, those five hundred mendicants headed by Gavesī, trying to go higher and higher, better and better, realized the supreme bliss of freedom. So you should train like this: ‘Trying to go higher and higher, better and better, we will realize the supreme bliss of freedom.’ That’s how you should train.”
English translation by Ṭhānissaro Bhikkhu
On one occasion the Blessed One was wandering on a tour among the Kosalans with a large Saṅgha of monks. As he was going along a road, he saw a large Sal forest in a certain place. Going down from the road, he went to the Sal forest. On reaching it, he plunged into it and at a certain spot, broke into a smile.
Then the thought occurred to Ven. Ānanda, “What is the cause, what is the reason, for the Blessed One’s breaking into a smile? It’s not without purpose that Tathāgatas break into smile.” So he said to the Blessed One, “What is the cause, what is the reason, for the Blessed One’s breaking into a smile? It’s not without purpose that Tathāgatas break into smile.”
“In this spot, Ānanda, there was once a great city: powerful, prosperous, populous, crowded with people. And on that city, Kassapa the Blessed One, worthy & rightly self-awakened, dwelled dependent. Now, Kassapa the Blessed One, worthy & rightly self-awakened, had a lay follower named Gavesin who didn’t practice in full in terms of his virtue. But because of Gavesin, there were 500 people who had been inspired to declare themselves lay followers, and yet who also didn’t practice in full in terms of their virtue.
“Then the thought occurred to Gavesin the lay follower: ‘I am the benefactor of these 500 lay followers, their leader, the one who has inspired them. But I don’t practice in full in terms of my virtue, just as they don’t practice in full in terms of their virtue. In that we’re exactly even; there’s nothing extra (for me). How about something extra!’ So he went to the 500 lay followers and on arrival said to them, ‘From today onward I want you to know me as someone who practices in full in terms of his virtue.’
“Then the thought occurred to the 500 lay followers: ‘Master Gavesin is our benefactor, our leader, the one who has inspired us. He will now practice in full in terms of his virtue. So why shouldn’t we?’ So they went to Gavesin the lay follower and on arrival said to him, ‘From today onward we want Master Gavesin to know the 500 lay followers as people who practice in full in terms of their virtue.’
“Then the thought occurred to Gavesin the lay follower: ‘I am the benefactor of these 500 lay followers, their leader, the one who has inspired them. I practice in full in terms of my virtue, just as they practice in full in terms of their virtue. In that we’re exactly even; there’s nothing extra (for me). How about something extra!’ So he went to the 500 lay followers and on arrival said to them, ‘From today onward I want you to know me as someone who practices the celibate life, the life apart, abstaining from intercourse, the act of villagers.’
“Then the thought occurred to the 500 lay followers: ‘Master Gavesin is our benefactor, our leader, the one who has inspired us. He will now practice the celibate life, the life apart, abstaining from intercourse, the act of villagers. So why shouldn’t we?’ So they went to Gavesin the lay follower and on arrival said to him, ‘From today onward we want Master Gavesin to know the 500 lay followers as people who practice the celibate life, the life apart, abstaining from intercourse, the act of villagers.’
“Then the thought occurred to Gavesin the lay follower: ‘I am the benefactor of these 500 lay followers, their leader, the one who has inspired them. I practice in full in terms of my virtue, just as they practice in full in terms of their virtue. I practice the celibate life, the life apart, abstaining from intercourse, the act of villagers, just as they practice the celibate life, the life apart, abstaining from intercourse, the act of villagers. In that we’re exactly even; there’s nothing extra (for me). How about something extra!’ So he went to the 500 lay followers and on arrival said to them, ‘From today onward I want you to know me as someone who eats only one meal a day, refraining in the night, abstaining from a meal at the wrong time.’
“Then the thought occurred to the 500 lay followers: ‘Master Gavesin is our benefactor, our leader, the one who has inspired us. He will now eat only one meal a day, refraining in the night, abstaining from a meal at the wrong time. So why shouldn’t we?’ So they went to Gavesin the lay follower and on arrival said to him, ‘From today onward we want Master Gavesin to know the 500 lay followers as people who eat only one meal a day, refraining in the night, abstaining from a meal at the wrong time.’
“Then the thought occurred to Gavesin the lay follower: ‘I am the benefactor of these 500 lay followers, their leader, the one who has inspired them. I practice in full in terms of my virtue, just as they practice in full in terms of their virtue. I practice the celibate life, the life apart, abstaining from intercourse, the act of villagers, just as they practice the celibate life, the life apart, abstaining from intercourse, the act of villagers. I eat only one meal a day, refraining in the night, abstaining from a meal at the wrong time, just as they eat only one meal a day, refraining in the night, abstaining from a meal at the wrong time. In that we’re exactly even; there’s nothing extra (for me). How about something extra!’
“So he went to Kassapa the Blessed One, worthy & rightly self-awakened, and on arrival said to him, ‘Lord, may I receive the Going-forth in the Blessed One’s presence. May I receive the Acceptance.’ So he received the Going-forth in the presence of Kassapa the Blessed One, worthy & rightly self-awakened; he received the Acceptance. And not long after his Acceptance—dwelling alone, secluded, heedful, ardent, & resolute—he in no long time reached & remained in the supreme goal of the holy life, for which clansmen rightly go forth from home into homelessness, directly knowing & realizing it for himself in the here & now. He knew: ‘Birth is ended, the holy life fulfilled, the task done. There is nothing further for the sake of this world.’ And thus Gavesin the monk became another one of the arahants.
“Then the thought occurred to the 500 lay followers: ‘Master Gavesin is our benefactor, our leader, the one who has inspired us. Having shaven off his hair & beard, having put on the ochre robe, he has gone forth from the home life into homelessness. So why shouldn’t we?’
“So they went to Kassapa the Blessed One, worthy & rightly self-awakened, and on arrival said to him, ‘Lord, may we receive the Going Forth in the Blessed One’s presence. May we receive the Acceptance.’ So they received the Going Forth in the presence of Kassapa the Blessed One, worthy & rightly self-awakened; they received the Acceptance.
“Then the thought occurred to Gavesin the monk: ‘I obtain at will—without difficulty, without hardship—this unexcelled bliss of release. O, that these 500 monks may obtain at will—without difficulty, without hardship—this unexcelled bliss of release!’ Then those 500 monks—dwelling alone, secluded, heedful, ardent, & resolute—in no long time reached & remained in the supreme goal of the holy life, for which clansmen rightly go forth from home into homelessness, directly knowing & realizing it for themselves in the here & now. They knew: ‘Birth is ended, the holy life fulfilled, the task done. There is nothing further for the sake of this world.’ And thus did those 500 monks—headed by Gavesin, striving at what is more & more excellent, more & more refined—realize unexcelled release.
“So, Ānanda, you should train yourselves: ‘Striving at what is more & more excellent, more & more refined, we will realize unexcelled release.’ That’s how you should train yourselves.”
