ธรรมที่เป็นไปเพื่อความเจริญแห่งปัญญา

ภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจะสำคัญความข้อนี้ว่าอย่างไร ฝุ่นนิดหนึ่งที่เราช้อนขึ้นด้วยปลายเล็บนี้ กับมหาปฐพีนั้น อย่างไรไหนจะมากกว่ากัน ภันเต มหาปฐพีนั่นแหละเป็นดินที่มากกว่า ฝุ่นนิดหนึ่งเท่าที่ทรงช้อนขึ้นด้วยปลายเล็บนี้ เป็นของมีประมาณน้อย ฝุ่นนั้น เมื่อนำเข้าไปเทียบกับมหาปฐพี (แผ่นดินใหญ่) ย่อมไม่ถึงแม้การคำนวณได้... read more

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ที่พระเชตวัน อารามของอนาถบิณฑิกเศรษฐี เขตพระนครสาวัตถี ในที่นั้นพระผู้มีพระภาคตรัสเรียกภิกษุทั้งหลายมาตรัสว่า ภิกษุทั้งหลาย ปุถุชนผู้ไม่ได้สดับ จะพึงเบื่อหน่ายได้บ้าง คลายกำหนัดได้บ้าง หลุดพ้นได้บ้างในร่างกายอันเป็นที่ประชุมแห่งมหาภูตทั้ง ๔ นี้ ข้อนั้นเพราะเหตุอะไร ภิกษุทั้งหลาย เพราะว่า... read more

ภิกษุทั้งหลาย เครื่องเศร้าหมองอย่างหยาบ (โอฬาริก อุปกฺกิเลส) ของทอง คือ ดินร่วน ทราย ก้อนกรวด และกระเบื้องมีอยู่ คนล้างฝุ่นหรือลูกมือของเขา เกลี่ยทองนั้นเทลงไปในรางน้ำแล้วล้างซ้ำๆ... read more

ภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจะสำคัญความข้อนี้ว่าอย่างไร ฝุ่นนิดหนึ่งที่เราช้อนขึ้นด้วยปลายเล็บนี้ กับมหาปฐพีนั้น ข้างไหนจะมากกว่ากัน ภันเต มหาปฐพีนั่นแหละเป็นดินที่มากกว่า ฝุ่นนิดหนึ่งเท่าที่ทรงช้อนขึ้นด้วยปลายเล็บนี้ เป็นของมีประมาณน้อย ฝุ่นนั้น เมื่อนำเข้าไปเทียบกับมหาปฐพี ย่อมไม่ถึงซึ่งการคำนวณได้ เปรียบเทียบได้... read more

ภิกษุทั้งหลาย ม้าอาชาไนยตัวเจริญ ๔ จำพวกเหล่านี้ มีปรากฏอยู่ในโลก ๔ จำพวกอะไรบ้าง คือ ภิกษุทั้งหลาย ม้าอาชาไนยตัวเจริญบางตัวในกรณีนี้ พอเห็นเงาปฏักเข้าก็ย่อมสลด ถึงความสังเวชว่า วันนี้นายสารถีผู้ฝึกม้าจักให้เราทำเหตุอะไรหนอ เราจักตอบแทนแก่เขาอย่างไร ภิกษุทั้งหลาย... read more

ภิกษุทั้งหลาย บุคคล ๔ จำพวกเหล่านี้ มีอยู่ในโลก หาได้ในโลก ๔ จำพวกอะไรบ้าง คือ ๑) ภิกษุทั้งหลาย บุคคลบางคนในกรณีนี้ มีจิตประกอบด้วยเมตตา แผ่ไปสู่ทิศที่หนึ่ง... read more

ภิกษุทั้งหลาย ตาไม่เที่ยง มีความแปรปรวน มีความเปลี่ยนเป็นประการอื่น หูไม่เที่ยง มีความแปรปรวน มีความเปลี่ยนเป็นประการอื่น จมูกไม่เที่ยง มีความแปรปรวน มีความเปลี่ยนเป็นประการอื่น ลิ้นไม่เที่ยง มีความแปรปรวน มีความเปลี่ยนเป็นประการอื่น กายไม่เที่ยง มีความแปรปรวน มีความเปลี่ยนเป็นประการอื่น ใจไม่เที่ยง... read more

ภิกษุทั้งหลาย ห้วงบุญห้วงกุศล ๘ ประการเหล่านี้ นำสุขมาให้ ให้อารมณ์เลิศ มีสุขเป็นผล เป็นไปเพื่อสวรรค์ เป็นไปเพื่อสิ่งที่น่าปรารถนา น่ารักใคร่ น่าพอใจ เป็นเพื่อประโยชน์เกื้อกูล... read more

ภิกษุทั้งหลาย ถ้าสัตว์ทั้งหลายรู้ผลแห่งการแจกจ่ายทานเหมือนอย่างที่เรารู้ สัตว์เหล่านั้นหากยังไม่ได้ให้ทานเสียก่อนก็จะไม่บริโภค และมลทินคือความตระหนี่จะไม่ครอบงำจิตของสัตว์เหล่านั้น แม้คำข้าวคือก้อนข้าวของสัตว์เหล่านั้นจะเหลืออยู่คำสุดท้ายก็ตาม ถ้าปฏิคาหกของพวกเขายังมีอยู่ หากสัตว์เหล่านั้นยังไม่ได้แบ่งคำข้าวคำสุดท้ายนั้น ก็จะไม่บริโภค. ภิกษุทั้งหลาย แต่เพราะสัตว์ทั้งหลายไม่รู้ผลแห่งแจกจ่ายทานเหมือนอย่างเรารู้ ดังนั้น สัตว์เหล่านั้นจึงไม่ได้ให้ทานก่อนบริโภค และมลทินคือความตระหนี่จึงยังครอบงำจิตของสัตว์เหล่านั้น. ถ้าว่าสัตว์ทั้งหลายพึงรู้ผลแห่งการแจกจ่ายทาน เหมือนอย่างที่พระผู้มีพระภาคผู้ทรงแสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่ ได้ตรัสไว้ว่ามีผลมากแล้ว สัตว์ทั้งหลายก็จะพากันกำจัดมลทินคือความตระหนี่... read more

เรื่องเกิดขึ้นที่พระนครสาวัตถี. ภิกษุทั้งหลาย อัฏฐิกสัญญา (ความหมายรู้ในศพที่เหลือแต่กระดูก) อันบุคคลเจริญแล้ว กระทำให้มากแล้ว ย่อมมีผลมาก มีอานิสงส์มาก ภิกษุทั้งหลาย ก็อัฏฐิกสัญญา อันบุคคลเจริญแล้วอย่างไร กระทำให้มากแล้วอย่างไร ย่อมมีผลมาก มีอานิสงส์มาก ภิกษุทั้งหลาย... read more