ธรรมะวันอุโบสถ (25/07/2025)
ภิกษุทั้งหลาย ปริญญา (ความรอบรู้) เป็นอย่างไร
ภิกษุทั้งหลาย ความสิ้นราคะ ความสิ้นโทสะ ความสิ้นโมหะ อันใด อันนั้นแหละเราเรียกว่า ปริญญา.“
– บาลี สํ. ขนฺธ. 17/33/55.
ภิกษุทั้งหลาย ปริญญา (ความรอบรู้) เป็นอย่างไร
ภิกษุทั้งหลาย ความสิ้นราคะ ความสิ้นโทสะ ความสิ้นโมหะ อันใด อันนั้นแหละเราเรียกว่า ปริญญา.“
– บาลี สํ. ขนฺธ. 17/33/55.
ภิกษุทั้งหลาย สิ่งใดไม่ใช่ของเธอทั้งหลาย เธอทั้งหลายจงละสิ่งนั้นเสีย สิ่งนั้นอันเธอทั้งหลายละได้แล้ว จักเป็นไปเพื่อประโยชน์เกื้อกูล เพื่อความสุข … ภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนคนเขาพึงนำหญ้า กิ่งไม้และใบไม้ที่มีอยู่ในเชตวันนี้ไป หรือพึงเผาหรือพึงทำตามสมควรแก่เหตุ เธอทั้งหลายจะมีความคิดอย่างนี้ไหมว่า คนเขานำพวกเราไป... read more
ภิกษุทั้งหลาย เราจักแสดงอปริหานิยธรรม ๖ ประการ แก่เธอทั้งหลาย … ก็อปริหานิยธรรม ๖ ประการอะไรบ้าง คือ ๑) ความเป็นผู้ไม่ยินดีในการทำงาน ๒) ความเป็นผู้ไม่ยินดีในการพูดคุย ๓) ความเป็นผู้ไม่ยินดีในการหลับ ๔)... read more
มหานาม แม้หากอริยสาวกเห็นด้วยปัญญาอันถูกต้องตามเป็นจริงว่า กามทั้งหลายให้ความยินดีน้อย มีทุกข์มาก มีความคับแค้นมาก โทษในกามนั้นยิ่งนัก ดังนี้แล้วก็ตาม. แต่อริยสาวกนั้น ยังไม่ได้บรรลุปีติและสุข อันเว้นจากกาม เว้นจากอกุศลธรรม หรือไม่ได้บรรลุธรรมอื่นที่สงบกว่านั้น เมื่อนั้น... read more
… ภิกษุทั้งหลาย ในกาลใด พวกเธอทั้งหลาย จักเป็นผู้คุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหลายอยู่ ในกาลนั้น มารผู้ใจบาป จักไม่ได้ช่องแม้จากพวกเธอทั้งหลาย และจักต้องหลีกไปเอง … เต่า หดอวัยวะไว้ในกระดอง ฉันใด ภิกษุ... read more
… ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุตรึกตามตรองตามถึงอารมณ์ใดๆ มาก จิตย่อมน้อมไปโดยอาการอย่างนั้นๆ ถ้าภิกษุตรึกตามตรองตามถึงกามวิตกมาก ก็เป็นอันว่าละเนกขัมมวิตกเสีย กระทำแล้วอย่างมากซึ่งกามวิตก จิตของเธอนั้น ย่อมน้อมไปเพื่อความตรึกในกาม ถ้าภิกษุตรึกตรองตามถึงพยาปาทวิตกมาก ก็เป็นอันว่าละอัพยาปาทวิตกเสีย กระทำแล้วอย่างมากซึ่งพยาปาทวิตก จิตของเธอนั้น... read more
… ภิกษุทั้งหลาย ก็บัดนี้แล เวปุลลบรรพตนี้มีชื่อว่าเวปุลละทีเดียว ก็บัดนี้หมู่มนุษย์เหล่านี้มีชื่อว่ามาคธะ หมู่มนุษย์ชื่อมาคธะมีอายุเพียงน้อยนิด ผู้ใดมีชีวิตอยู่นาน ผู้นั้นมีอายุเพียงร้อยปี น้อยกว่าก็มี เกินกว่าก็มี หมู่มนุษย์ชื่อมาคธะขึ้นเวปุลลบรรพตเพียงครู่เดียว ลงก็เพียงครู่เดียว และบัดนี้ พระอรหันตสัมมาสัมพุทธะพระองค์นี้ เสด็จอุบัติขึ้นแล้วในโลก... read more
ความเศร้าโศกก็ดี ความร่ำไรรำพันก็ดี ความทุกข์ก็ดี มากมายหลายอย่างเหล่านี้ มีอยู่ในโลก เพราะอาศัยสิ่งอันเป็นที่รัก เมื่อไม่มีสิ่งอันเป็นที่รัก ความเศร้าโศก ความร่ำไรรำพัน และความทุกข์เหล่านี้ ย่อมไม่มี เพราะเหตุนั้นแล ผู้ใดไม่มีสิ่งอันเป็นที่รักในโลกไหนๆ ผู้นั้นจึงเป็นผู้มีความสุข... read more
ผู้ที่มีความโกรธ ย่อมมีผิวพรรณทราม ย่อมนอนเป็นทุกข์ ถือเอาสิ่งที่เป็นประโยชน์แล้ว กลับปฏิบัติสิ่งอันไม่เป็นประโยชน์ ผู้ที่มีความโกรธ ถูกความโกรธครอบงำ ทำปาณาติบาตด้วยกายและวาจาแล้ว ย่อมถึงความเสื่อมทรัพย์ ผู้มัวเมาเพราะความโกรธ ย่อมถึงความไม่มียศ ญาติมิตรและสหาย ย่อมเว้นคนโกรธเสียห่างไกล... read more
ภิกษุทั้งหลาย เมื่อตถาคตเกิดเป็นมนุษย์ในชาติก่อน ในภพที่อยู่อาศัยก่อน ได้เป็นผู้ไม่ถลึงตา ไม่ค้อนควัก ไม่จ้องลับหลัง เป็นผู้แช่มชื่นมองดูตรงๆ มองดูผู้อื่นด้วยสายตาอันแสดงความรัก เพราะได้กระทำ ได้สร้างสม ได้พอกพูน ได้ทำให้ไพบูลย์ซึ่งกรรมนั้นๆ ไว้... read more
ภิกษุทั้งหลาย เราพ้นแล้วจากบ่วงทั้งปวง ทั้งที่เป็นของทิพย์และเป็นของมนุษย์ แม้เธอทั้งหลายก็พ้นแล้วจากบ่วงทั้งปวง ทั้งที่เป็นของทิพย์และเป็นของมนุษย์. ภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจงเที่ยวจาริกไป เพื่อประโยชน์แก่มหาชน เพื่อความสุขแก่มหาชน เพื่ออนุเคราะห์โลก เพื่อประโยชน์ เพื่อความเกื้อกูล เพื่อความสุข... read more