ความไม่ประมาท เลิศกว่ากุศลธรรมใดทั้งหมด
เรื่องเกิดขึ้นที่พระนครสาวัตถี.
ภิกษุทั้งหลาย สัตว์ทั้งหลายที่ไม่มีเท้าก็ดี มี ๒ เท้าก็ดี มี ๔ เท้าก็ดี มีเท้ามากก็ดี มีรูปก็ดี ไม่มีรูปก็ดี มีสัญญาก็ดี ไม่มีสัญญาก็ดี มีสัญญาก็มิใช่จะไม่มีสัญญาก็มิใช่ก็ดี มีประมาณเท่าใด ตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธะ บัณฑิตกล่าวว่า เป็นผู้เลิศกว่าบรรดาสัตว์เหล่านั้น.
ภิกษุทั้งหลาย ฉันใดก็ฉันนั้น กุศลธรรมเหล่าใดเหล่าหนึ่งบรรดามี กุศลธรรมเหล่านั้นทั้งหมด มีความไม่ประมาทเป็นมูล มีความไม่ประมาทเป็นที่ประชุมลง ความไม่ประมาท บัณฑิตกล่าวว่า เลิศกว่ากุศลธรรมเหล่านั้น.
ภิกษุทั้งหลาย อันภิกษุผู้ไม่ประมาท พึงหวังข้อนี้ได้ คือ จักเจริญซึ่งอริยมรรคมีองค์ ๘ จักกระทำให้มากซึ่งอริยมรรคมีองค์ ๘.
ภิกษุทั้งหลาย ก็ภิกษุผู้ไม่ประมาท ย่อมเจริญซึ่งอริยมรรคมีองค์ ๘ ย่อมกระทำให้มากซึ่งอริยมรรคมีองค์ ๘ เป็นอย่างไร คือ ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในกรณีนี้ ย่อมเจริญสัมมาทิฏฐิ อันอาศัยวิเวก (ความสงัด) อาศัยวิราคะ (ความคลายกำหนัด) อาศัยนิโรธ (ความดับ) น้อมไปในโวสสัคคะ (การสละ) ย่อมเจริญสัมมาสังกัปปะ … ย่อมเจริญสัมมาวาจา … ย่อมเจริญสัมมากัมมันตะ … ย่อมเจริญสัมมาวายามะ … ย่อมเจริญสัมมาสติ … ย่อมเจริญสัมมาสมาธิ อันอาศัยวิเวก อาศัยวิราคะ อาศัยนิโรธ น้อมไปในโวสสัคคะ ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ไม่ประมาท ย่อมเจริญซึ่งอริยมรรคมีองค์ ๘ ย่อมกระทำให้มากซึ่งอริยมรรคมีองค์ ๘ เป็นอย่างนี้.
-บาลี มหาวาร. สํ. 19/62/245.
https://84000.org/tipitaka/pali/?19//62,
https://etipitaka.com/read/pali/19/62
English translation by Bhikkhu Sujato
At Sāvatthī.
“Mendicants, the Realized One, the perfected one, the fully awakened Buddha, is said to be the best of all sentient beings—be they footless, with two feet, four feet, or many feet; with form or formless; with perception or without perception or with neither perception nor non-perception. In the same way, all skillful qualities are rooted in diligence and meet at diligence, and diligence is said to be the best of them. A mendicant who is diligent can expect to develop and cultivate the noble eightfold path.
And how does a mendicant who is diligent develop and cultivate the noble eightfold path? It’s when a mendicant develops right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, and right immersion, which rely on seclusion, fading away, and cessation, and ripen as letting go. That’s how a mendicant who is diligent develops and cultivates the noble eightfold path.
Mendicants, the Realized One, the perfected one, the fully awakened Buddha, is said to be the best of all sentient beings—be they footless, with two feet, four feet, or many feet; with form or formless; with perception or without perception or with neither perception nor non-perception. In the same way, all skillful qualities are rooted in diligence and meet at diligence, and diligence is said to be the best of them. A mendicant who is diligent can expect to develop and cultivate the noble eightfold path.
And how does a mendicant who is diligent develop and cultivate the noble eightfold path? It’s when a mendicant develops right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, and right immersion, which culminate in the removal of greed, hate, and delusion. That’s how a mendicant who is diligent develops and cultivates the noble eightfold path.
Mendicants, the Realized One, the perfected one, the fully awakened Buddha, is said to be the best of all sentient beings—be they footless, with two feet, four feet, or many feet; with form or formless; with perception or without perception or with neither perception nor non-perception. In the same way, all skillful qualities are rooted in diligence and meet at diligence, and diligence is said to be the best of them. A mendicant who is diligent can expect to develop and cultivate the noble eightfold path.
And how does a mendicant who is diligent develop and cultivate the noble eightfold path? It’s when a mendicant develops right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, and right immersion, which culminate, finish, and end in the deathless. That’s how a mendicant who is diligent develops and cultivates the noble eightfold path.
Mendicants, the Realized One, the perfected one, the fully awakened Buddha, is said to be the best of all sentient beings—be they footless, with two feet, four feet, or many feet; with form or formless; with perception or without perception or with neither perception nor non-perception. In the same way, all skillful qualities are rooted in diligence and meet at diligence, and diligence is said to be the best of them. A mendicant who is diligent can expect to develop and cultivate the noble eightfold path.
And how does a mendicant who is diligent develop and cultivate the noble eightfold path? It’s when a mendicant develops right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, and right immersion, which slants, slopes, and inclines to extinguishment. That’s how a mendicant who is diligent develops and cultivates the noble eightfold path.”
English translation by Bhikkhu Bodhi
At Savatthī. “Bhikkhus, whatever beings there are—whether those without feet or those with two feet or those with four feet or those with many feet, whether consisting of form or formless, whether percipient, nonpercipient, or neither percipient nor nonpercipient—the Tathagata, the Arahant, the Perfectly Enlightened One, is declared to be the chief among them. So too, whatever wholesome states there are, they are all rooted in diligence, converge upon diligence, and diligence is declared to be the chief among them. When a bhikkhu is diligent, it is to be expected that he will develop and cultivate the Noble Eightfold Path.
“And how, bhikkhus, does a bhikkhu who is diligent develop and cultivate the Noble Eightfold Path? Here, bhikkhus, a bhikkhu develops right view … right concentration, which is based upon seclusion, dispassion, and cessation, maturing in release. It is in this way, bhikkhus, that a bhikkhu who is diligent develops and cultivates the Noble Eightfold Path.”
… “Here, bhikkhus, a bhikkhu develops right view … right concentration, which has as its final goal the removal of lust, the removal of hatred, the removal of delusion….”
… “Here, bhikkhus, a bhikkhu develops right view … right concentration, which has the Deathless as its ground, the Deathless as its destination, the Deathless as its final goal….”
… “Here, bhikkhus, a bhikkhu develops right view … right concentration, which slants, slopes, and inclines towards Nibbāna….”
