ธรรมวันอุโบสถ (07/10/2025)

ภิกษุทั้งหลาย ก็คนดี เป็นอย่างไร บุคคลบางคนในกรณีนี้ เป็นผู้เว้นขาดจากการฆ่าสัตว์มีชีวิต เป็นผู้เว้นขาดจากการถือเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้ เป็นผู้เว้นขาดจากการประพฤติผิดในกาม เป็นผู้เว้นขาดจากการพูดเท็จ เป็นผู้เว้นขาดจากการพูดยุยงให้แตกกัน เป็นผู้เว้นขาดจากการพูดคำหยาบ เป็นผู้เว้นขาดจาการพูดเพ้อเจ้อ เป็นผู้ไม่มีอภิชฌา (ไม่เพ่งเล็งทรัพย์ของผู้อื่น) เป็นผู้มีจิตไม่พยาบาท เป็นผู้มีความเห็นถูกต้อง ภิกษุทั้งหลาย บุคคลนี้แลเรียกว่า คนดี. ภิกษุทั้งหลาย ก็คนดีที่ยิ่งกว่าคนดี เป็นอย่างไร บุคคลบางคนในกรณีนี้ ตนเองเป็นผู้เว้นขาดจากการฆ่าสัตว์มีชีวิต และชักชวนผู้อื่นให้เว้นขาดจากการฆ่าสัตว์มีชีวิต ตนเองเป็นผู้เว้นขาดจากการถือเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้ และชักชวนผู้อื่นให้เว้นขาดจากการถือเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้ ตนเองเป็นผู้เว้นขาดจากการประพฤติผิดในกาม... read more

ภิกษุทั้งหลาย เมื่อตถาคตเกิดเป็นมนุษย์ในชาติก่อน ในภพที่อยู่อาศัยก่อน ได้เป็นผู้ไม่ถลึงตา ไม่ค้อนควัก ไม่จ้องลับหลัง เป็นผู้แช่มชื่นมองดูตรงๆ มองดูผู้อื่นด้วยสายตาอันแสดงความรัก เพราะได้กระทำ ได้สร้างสม ได้พอกพูน ได้ทำให้ไพบูลย์ซึ่งกรรมนั้นๆ ไว้... read more

อุทายิ ภิกษุในกรณีนี้ เพราะสงัดจากกามและอกุศลธรรมทั้งหลาย จึงบรรลุปฐมฌาน อันมีวิตกวิจาร มีปีติและสุข อันเกิดจากวิเวกแล้วแลอยู่ เพราะวิตกวิจารระงับไป จึงบรรลุทุติยฌาน อันเป็นเครื่องผ่องใสแห่งจิตในภายใน เป็นธรรมเอกผุดขึ้น ไม่มีวิตก ไม่มีวิจาร... read more

ภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนประทีปน้ำมัน พึงลุกอยู่ได้เพราะอาศัยน้ำมันและไส้ บุรุษไม่พึงเติมน้ำมันและไม่เปลี่ยนไส้ใหม่ ตลอดเวลาที่ควรเติมควรเปลี่ยนในทุกระยะๆ เมื่อเป็นอย่างนี้ ประทีปน้ำมันนั้น เพราะหมดอาหาร เพราะสิ้นเชื้อเก่า ก็เป็นประทีปน้ำมันที่หมดเชื้อแล้วดับไป.   ภิกษุทั้งหลาย ฉันใดก็ฉันนั้น เมื่อภิกษุพิจารณาเห็นโดยความเป็นโทษเนืองๆ... read more

… ปุถุชนผู้ไม่ได้ยินได้ฟัง ทั้งที่ตัวเองเป็นผู้มีความแก่เป็นธรรมดา ไม่ล่วงพ้นความแก่ไปได้ แต่ครั้นเห็นคนอื่นแก่ ก็นึกอิดหนาระอาใจ สะอิดสะเอียน ไม่นึกถึงตัวเสียเลย ถึงเราเองก็เหมือนกัน เป็นผู้มีความแก่เป็นธรรมดา ไม่ล่วงพ้นความแก่ไปได้ …   ปุถุชนผู้ไม่ได้ยินได้ฟัง... read more

ภิกษุทั้งหลาย ความเพียร ๒ ประการเหล่านี้ เป็นสิ่งที่ทำได้ยากในโลก ๒ ประการอะไรบ้าง คือ   ๑) ฝ่ายคฤหัสถ์ผู้ครองเรือน ต้องใช้ความเพียร เพื่อให้ได้เครื่องนุ่งห่ม อาหาร ที่อยู่อาศัย... read more

อุทายิ อนึ่งบุคคลใด ไม่ทำความชั่วด้วยกาย ไม่ทำความชั่วด้วยวาจา ไม่ทำความชั่วด้วยใจ ในโลกนี้ ตลอดทั้งเทวโลก มารโลก พรหมโลก ในหมู่สัตว์ พร้อมทั้งสมณพราหมณ์ พร้อมทั้งเทวดาและมนุษย์ เราเรียกบุคคลนั้นว่าผู้ประเสริฐ... read more

ภิกษุทั้งหลาย ถ้าโจรผู้คอยหาช่อง พึงเลื่อยอวัยวะน้อยใหญ่ของใคร ด้วยเลื่อยมีด้ามสองข้าง.   ผู้ใดมีใจประทุษร้ายในโจรนั้น ผู้นั้นชื่อว่าไม่ทำตามคำสอนของเรา เพราะเหตุที่มีใจประทุษร้ายต่อโจรนั้น.   ภิกษุทั้งหลาย ในกรณีนั้น พวกเธอพึงทำการศึกษาอย่างนี้ว่า   จิตของเราจักไม่แปรปรวน เราจักไม่กล่าววาจาอันเป็นบาป เราจักเป็นผู้มีจิตเอ็นดูเกื้อกูล มีจิตประกอบด้วยเมตตา ไม่มีโทสะในภายในอยู่.   จักมีจิตประกอบด้วยเมตตาแผ่ไปยังบุคคลนั้นอยู่... read more

ภันเต ปริยายอื่นยังมีอีกหรือไม่ ที่ภิกษุสงฆ์อยู่ด้วยอาการอย่างไร จึงชื่อว่าอยู่เป็นผาสุก.   มีอยู่ อานนท์ คือ เมื่อภิกษุเป็นผู้ถึงพร้อมด้วยศีลด้วยตนเองแล้ว ไม่กล่าวข่มผู้อื่นด้วยศีลอันยิ่ง เป็นผู้คอยเพ่งดูตนเอง ไม่มัวเพ่งดูคนอื่น เป็นผู้ยังไม่ปรากฏมีชื่อเสียง ก็ไม่กระวนกระวายใจเพราะความไม่ปรากฏมีชื่อเสียงนั้น เป็นผู้ได้ตามต้องการ ได้ไม่ยาก ได้ไม่ลำบาก... read more

ขึ้นชื่อว่าความลับไม่มีในโลก สำหรับผู้ทำไว้ แน่ะบุรุษ จริงหรือเท็จ ตัวของท่านเองย่อมจะรู้ แน่ะผู้เจริญ ท่านสามารถที่จะทำความดีได้หนอ แต่ท่านกลับดูหมิ่นตนเองเสีย และยังปกปิดความชั่วซึ่งมีอยู่ในตน. เทวดาและตถาคตย่อมมองเห็นท่าน ผู้ซึ่งเป็นคนพาล ประพฤติไม่สม่ำเสมอ. เพราะฉะนั้นแหละ คนที่มีตนเป็นใหญ่ ควรมีสติเที่ยวไป คนที่มีโลกเป็นใหญ่ ควรมีปัญญาและเพ่งพินิจ ส่วนคนที่มีธรรมเป็นใหญ่ ควรประพฤติธรรมสมควรแก่ธรรม. มุนีผู้มีความบากบั่นอย่างจริงจัง ย่อมจะไม่เสื่อม อนึ่ง... read more