ธรรมะวันอุโบสถ (20/02/2025)

คนมีบุตร ย่อมศร้าโศกเพราะบุตรทั้งหลาย คนมีโค ย่อมเศร้าโศกเพราะโคทั้งหลายเหมือนกัน   เพราะอุปธิทั้งหลายเป็นเหตุให้นรชนเศร้าโศก ดังนั้น ผู้ที่ไร้อุปธิจึงไม่เศร้าโศก."   -บาลี สคาถ. สํ. 15/157/439. read more

ผู้ใดกล่าวสรรเสริญผู้ที่ควรติเตียน หรือกล่าวติเตียนผู้ที่ควรสรรเสริญ ผู้นั้นชื่อว่าย่อมก่อโทษเพราะปาก ย่อมไม่ได้รับความสุข เพราะโทษที่ก่อขึ้นนั้น   ความพ่ายแพ้จากเล่นการพนัน จนเสียทรัพย์หมดตัว มีโทษเพียงเล็กน้อย ส่วนผู้ที่มีใจประทุษร้าย ในท่านผู้ดำเนินไปดีแล้วนี้ มีโทษมากกกว่า (โทษการพนัน)   ผู้ที่กล่าววาจาชั่ว และตั้งใจอันชั่วไว้... read more

… ภิกษุ เมื่อใด เธอศึกษาในอธิศีลสิกขา ศึกษาในอธิจิตตสิกขา และศึกษาในอธิปัญญาสิกขา เมื่อนั้น เธอผู้กำลังศึกษาในอธิศีลสิกขา ศึกษาในอธิจิตตสิกขา และศึกษาในอธิปัญญาสิกขาอยู่ จะละราคะ โทสะ และโมหะเสียได้ เพราะละราคะ... read more

ภิกษุทั้งหลาย ถ้าภิกษุเจริญอนิจจสัญญา (เห็นความไม่เที่ยง) แม้ชั่วกาลเพียงลัดนิ้วมือ ภิกษุนี้เรากล่าวว่า อยู่ไม่ห่างจากฌาน ทำตามคำสอนของพระศาสดา ปฏิบัติตามโอวาท ไม่ฉันบิณฑบาตของชาวแว่นแคว้นเปล่า จะกล่าวไปไย ถึงผู้กระทำให้มากซึ่งอนิจจสัญญานั้นเล่า." read more

ขึ้นชื่อว่าความลับไม่มีในโลก สำหรับผู้ทำไว้ แน่ะบุรุษ จริงหรือเท็จ ตัวของท่านเองย่อมจะรู้ แน่ะผู้เจริญ ท่านสามารถที่จะทำความดีได้หนอ แต่ท่านกลับดูหมิ่นตนเองเสีย และยังปกปิดความชั่วซึ่งมีอยู่ในตน. เทวดาและตถาคตย่อมมองเห็นท่าน ผู้ซึ่งเป็นคนพาล ประพฤติไม่สม่ำเสมอ. เพราะฉะนั้นแหละ คนที่มีตนเป็นใหญ่ ควรมีสติเที่ยวไป คนที่มีโลกเป็นใหญ่ ควรมีปัญญาและเพ่งพินิจ ส่วนคนที่มีธรรมเป็นใหญ่ ควรประพฤติธรรมสมควรแก่ธรรม. มุนีผู้มีความบากบั่นอย่างจริงจัง ย่อมจะไม่เสื่อม อนึ่ง... read more

… ภิกษุทั้งหลาย ฉันใดก็ฉันนั้น การพิจารณาของภิกษุว่า เราเป็นผู้มีอภิชฌาอยู่โดยมาก หรือว่าเราเป็นผู้ไม่มีอภิชฌาอยู่โดยมาก เราเป็นผู้มีจิตพยาบาทอยู่โดยมาก หรือว่าเราเป็นผู้มีจิตไม่พยาบาทอยู่โดยมาก เราเป็นผู้มีถีนมิทธะกลุ้มรุมอยู่โดยมาก หรือว่าเราเป็นผู้ปราศจากถีนมิทธะอยู่โดยมาก เราเป็นผู้มีจิตฟุ้งซ่านอยู่โดยมาก หรือว่าเราเป็นผู้มีจิตไม่ฟุ้งซ่านอยู่โดยมาก เราเป็นผู้มีความสงสัยอยู่โดยมาก หรือว่าเราเป็นผู้ข้ามพ้นความสงสัยอยู่โดยมาก เราเป็นผู้มักโกรธอยู่โดยมาก หรือว่าเราเป็นผู้ไม่มักโกรธอยู่โดยมาก เราเป็นผู้มีจิตเศร้าหมองอยู่โดยมาก หรือว่าเราเป็นผู้มีจิตไม่เศร้าหมองอยู่โดยมาก เราเป็นผู้มีกายกระสับกระส่ายอยู่โดยมาก หรือว่าเราเป็นผู้มีกายไม่กระสับกระส่ายอยู่โดยมาก เราเป็นผู้เกียจคร้านอยู่โดยมาก หรือว่าเราเป็นผู้ปรารภความเพียรอยู่โดยมาก เราเป็นผู้มีจิตตั้งมั่นอยู่โดยมาก... read more

  ความกำหนัด ไปตามอำนาจความตริตรึก นั่นแหละคือกามของคนเรา  อารมณ์อันวิจิตรทั้งหลายในโลกนั้น หาใช่กามไม่.   ความกำหนัดไปตามอำนาจความตริตรึก นั่นแหละคือกามของคนเรา อารมณ์อันวิจิตร ก็มีอยู่ในโลก ตามประสาของมันเท่านั้น.   ดังนั้น ผู้มีปัญญาจึงนำออกเสียซึ่งฉันทะ  ในอารมณ์อันวิจิตรเหล่านั้น ดังนี้."   บาลี ฉกฺก. อํ.... read more

… ภิกษุทั้งหลาย อานาปานสติสมาธินี้แล เป็นธรรมอันเอก ซึ่งเมื่อบุคคลเจริญแล้ว ทำให้มากแล้ว ย่อมทำสติปัฏฐานทั้ง ๔ ให้บริบูรณ์ สติปัฏฐานทั้ง ๔ อันบุคคลเจริญแล้ว ทำให้มากแล้ว... read more

ชนพาลกล่าวคำหยาบด้วยวาจา ย่อมสำคัญว่าชนะทีเดียว    แต่ความอดกลั้นได้ เป็นความชนะของบัณฑิตผู้รู้แจ้งอยู่    ผู้ใดโกรธตอบบุคคลผู้โกรธแล้ว ผู้นั้นเป็นผู้เลวกว่าบุคคลผู้โกรธแล้ว เพราะการโกรธตอบนั้น    บุคคลไม่โกรธตอบบุคคลผู้โกรธแล้ว ย่อมชื่อว่าชนะสงครามอันบุคคลชนะได้โดยยาก   ผู้ใดรู้ว่า ผู้อื่นโกรธแล้ว เป็นผู้มีสติสงบอยู่ได้ ผู้นั้นชื่อว่าย่อมประพฤติประโยชน์แก่ทั้งสองฝ่าย คือ ทั้งแก่ตนและแก่ผู้อื่น   เมื่อผู้นั้นรักษาประโยชน์อยู่ทั้งสองฝ่าย คือ... read more

ขันติ คือ ความอดทน เป็นตบะอย่างยิ่ง พระพุทธเจ้าทั้งหลายตรัสว่า นิพพานเป็นสิ่งที่ยอดยิ่ง ผู้ทำร้ายผู้อื่น ผู้เบียดเบียนผู้อื่น ไม่ชื่อว่าเป็นบรรพชิต ไม่ชื่อว่าเป็นสมณะเลย.   การไม่ทำบาปทั้งปวง การทำกุศลให้ถึงพร้อม การทำจิตของตนให้ผ่องใส นี้เป็นคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย.   การไม่กล่าวร้าย การไม่ทำร้าย ความสำรวมในปาติโมกข์ ความเป็นผู้รู้ประมาณในโภชนะ การอยู่ในเสนาสนะที่สงัด การประกอบความเพียรในอธิจิต นี้เป็นคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย.”   -บาลี ที. มหา. 10/56/54. read more