ธรรมะวันอุโบสถ (11/05/2025)

ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๕ ประการ ย่อมไม่ควรเพื่อบรรลุสัมมาสมาธิ ธรรม ๕ ประการอะไรบ้าง คือ ภิกษุในกรณีนี้ เป็นผู้ไม่อดทนต่อรูป เป็นผู้ไม่อดทนต่อเสียง เป็นผู้ไม่อดทนต่อกลิ่น เป็นผู้ไม่อดทนต่อรส เป็นผู้ไม่อดทนต่อโผฏฐัพพะ ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๕... read more

ภิกษุทั้งหลาย หากว่าภิกษุไม่เป็นผู้ฉลาดในวาระจิตของผู้อื่น เมื่อเป็นอย่างนั้น ภิกษุนั้น พึงศึกษาอย่างนี้ว่า เราจักเป็นผู้ฉลาดในวาระจิตของตน ภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายพึงศึกษาอย่างนี้แล.   ภิกษุทั้งหลาย ก็ภิกษุเป็นผู้ฉลาดในวาระจิตของตนเป็นอย่างไร ภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนสตรีหรือบุรุษที่เป็นชายหนุ่มหรือเป็นหญิงสาว มีปกติชอบแต่งตัว ส่องดูเงาหน้าของตนในกระจกอันสะอาดหมดจด หรือในภาชนะน้ำอันใส... read more

… ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุตรึกตามตรองตามถึงอารมณ์ใดๆ มาก จิตย่อมน้อมไปโดยอาการอย่างนั้นๆ ถ้าภิกษุตรึกตามตรองตามถึงกามวิตกมาก ก็เป็นอันว่าละเนกขัมมวิตกเสีย กระทำแล้วอย่างมากซึ่งกามวิตก จิตของเธอนั้น ย่อมน้อมไปเพื่อความตรึกในกาม ถ้าภิกษุตรึกตรองตามถึงพยาปาทวิตกมาก ก็เป็นอันว่าละอัพยาปาทวิตกเสีย กระทำแล้วอย่างมากซึ่งพยาปาทวิตก จิตของเธอนั้น... read more

คนมีบุตร ย่อมศร้าโศกเพราะบุตรทั้งหลาย คนมีโค ย่อมเศร้าโศกเพราะโคทั้งหลายเหมือนกัน   เพราะอุปธิทั้งหลายเป็นเหตุให้นรชนเศร้าโศก ดังนั้น ผู้ที่ไร้อุปธิจึงไม่เศร้าโศก."   -บาลี สคาถ. สํ. 15/157/439. read more

  ทานที่ให้ด้วยศรัทธา บัณฑิตสรรเสริญแล้วโดยส่วนมาก.   แต่ว่าบทแห่งธรรม (นิพพาน) ประเสริฐกว่าทาน.   เพราะว่าสัปบุรุษทั้งหลายผู้มีปัญญา ในกาลก่อนก็ดี ในกาลก่อนกว่านั้นก็ดี ได้บรรลุซึ่งนิพพานแล้ว."   -บาลี สคาถ. สํ. 15/30/101. read more

อานนท์ เปรียบเหมือนกองฝุ่นใหญ่มีอยู่ที่หนทางใหญ่ ๔ แพร่ง ถ้าเกวียนหรือรถมาจากทิศตะวันออก ก็บดขยี้กองฝุ่นนั้น ถ้าเกวียนหรือรถมาจากทางทิศตะวันตก ก็บดขยี้กองฝุ่นนั้น ถ้าเกวียนหรือรถมาจากทางทิศเหนือ ก็บดขยี้กองฝุ่นนั้น ถ้าเกวียนหรือรถมาจากทางทิศใต้ ก็บดขยี้กองฝุ่นนั้น อานนท์ ฉันใดก็ฉันนั้นเหมือนกัน เมื่อบุคคลมีปกติเห็นกายในกายอยู่เป็นประจำ ย่อมกำจัดบาปอกุศลธรรมทั้งหลายโดยแท้ เมื่อบุคคลมีปกติเห็นเวทนาในเวทนาทั้งหลายอยู่เป็นประจำ ย่อมกำจัดบาปอกุศลธรรมทั้งหลายโดยแท้ เมื่อบุคคลมีปกติเห็นจิตในจิตอยู่เป็นประจำ ย่อมกำจัดบาปอกุศลธรรมทั้งหลายโดยแท้ เมื่อบุคคลมีปกติเห็นธรรมในธรรมทั้งหลายอยู่เป็นประจำ ย่อมกำจัดบาปอกุศลธรรมทั้งหลายโดยแท้.” read more

ภิกษุทั้งหลาย บรรดาองค์ทั้ง ๗ นั้น สัมมาทิฏฐิย่อมเป็นธรรมนำหน้า ก็สัมมาทิฏฐิย่อมเป็นธรรมนำหน้า เป็นอย่างไร คือ   ผู้มีสัมมาทิฏฐิ สัมมาสังกัปปะจึงเกิดขึ้น ผู้มีสัมมาสังกัปปะ สัมมาวาจาจึงเกิดขึ้น ผู้มีสัมมาวาจา สัมมากัมมันตะจึงเกิดขึ้น ผู้มีสัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะจึงเกิดขึ้น ผู้มีสัมมาอาชีวะ... read more

ผู้มีความเพียร มีกำลัง มีความตั้งมั่น มีความเพ่งพิจารณา มีสติ คุ้มครองอินทรีย์ ประพฤติอธิสีล อธิจิต และอธิปัญญา พึงครอบงำทิศทั้งปวง ด้วยสมาธิอันไม่มีประมาณ. เมื่อก่อนอย่างใด ภายหลังก็อย่างนั้น ภายหลังอย่างใด เมื่อก่อนก็อย่างนั้น เบื้องต่ำอย่างใด เบื้องบนก็อย่างนั้น เบื้องบนอย่างใด... read more

ภิกษุทั้งหลาย การบูชา ๒ อย่างเหล่านี้ ๒ อย่างอะไรบ้าง คือ การบูชาด้วยอามิส และการบูชาด้วยธรรม ภิกษุทั้งหลาย เหล่านี้แล การบูชา ๒ อย่าง.   ภิกษุทั้งหลาย... read more

ความเศร้าโศกก็ดี ความร่ำไรรำพันก็ดี ความทุกข์ก็ดี มากมายหลายอย่างเหล่านี้ มีอยู่ในโลก เพราะอาศัยสิ่งอันเป็นที่รัก   เมื่อไม่มีสิ่งอันเป็นที่รัก ความเศร้าโศก ความร่ำไรรำพัน และความทุกข์เหล่านี้ ย่อมไม่มี   เพราะเหตุนั้นแล ผู้ใดไม่มีสิ่งอันเป็นที่รักในโลกไหนๆ ผู้นั้นจึงเป็นผู้มีความสุข... read more