ลักษณะผู้มีสติและสัมปชัญญะ
ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุพึงเป็นผู้มีสติและสัมปชัญญะอยู่เถิด นี้เป็นคำสอนของเราสำหรับพวกเธอทั้งหลาย.
ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุเป็นผู้มีสติ เป็นอย่างไร ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในกรณีนี้ ย่อมพิจารณาเห็นกายในกายอยู่ มีความเพียร มีสัมปชัญญะ มีสติ กำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกเสีย ย่อมพิจารณาเห็นเวทนาในเวทนาทั้งหลายอยู่ มีความเพียร มีสัมปชัญญะ มีสติ กำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกเสีย ย่อมพิจารณาเห็นจิตในจิตอยู่ มีความเพียร มีสัมปชัญญะ มีสติ กำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกเสีย ย่อมพิจารณาเห็นธรรมในธรรมทั้งหลายอยู่ มีความเพียร มีสัมปชัญญะ มีสติ กำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกเสีย ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุเป็นผู้มีสติ เป็นอย่างนี้แล.
ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุเป็นผู้มีสัมปชัญญะ เป็นอย่างไร ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในกรณีนี้ เวทนาเกิดขึ้น ก็รู้แจ้ง (เวทนา) ตั้งอยู่ก็รู้แจ้ง (เวทนา) ดับไปก็รู้แจ้ง วิตกทั้งหลายเกิดขึ้น ก็รู้แจ้ง (วิตกทั้งหลาย) ตั้งอยู่ก็รู้แจ้ง (วิตกทั้งหลาย) ดับไปก็รู้แจ้ง สัญญา (แปลตามพตปฎ.ฉบับมอญ) เกิดขึ้น ก็รู้แจ้ง (สัญญา) ตั้งอยู่ก็รู้แจ้ง (สัญญา) ดับไปก็รู้แจ้ง ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุเป็นผู้มีสัมปชัญญะ เป็นอย่างนี้แล.
ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุพึงเป็นผู้มีสติสัมและปชัญญะอยู่เถิด นี้เป็นคำสอนของเราสำหรับพวกเธอทั้งหลาย.
-บาลี มหาวาร.สํ. 19/241/803.
https://84000.org/tipitaka/pali/?19//241
https://etipitaka.com/read/pali/19/241
English translation by Bhikkhu Sujato
At Sāvatthī. “Mendicants, a mendicant should live mindful and aware. This is my instruction to you.
And how is a mendicant mindful? It’s when a mendicant meditates by observing an aspect of the body—keen, aware, and mindful, rid of desire and aversion for the world. They meditate observing an aspect of feelings … mind … principles—keen, aware, and mindful, rid of desire and aversion for the world. That’s how a mendicant is mindful.
And how is a mendicant aware? It’s when a mendicant knows feelings as they arise, as they remain, and as they go away. They know thoughts as they arise, as they remain, and as they go away. They know perceptions as they arise, as they remain, and as they go away. That’s how a mendicant is aware. A mendicant should live mindful and aware. This is my instruction to you.”
English translation by Bhikkhu Bodhi
At Savatthi. “Bhikkhus, a bhikkhu should dwell mindful and clearly comprehending. This is our instruction to you.
“And how, bhikkhus, is a bhikkhu mindful? Here, bhikkhus, a bhikkhu dwells contemplating the body in the body … feelings in feelings … mind in mind … phenomena in phenomena, ardent, clearly comprehending, mindful, having removed covetousness and displeasure in regard to the world. It is in this way, bhikkhus, that a bhikkhu is mindful.
“And how, bhikkhus, does a bhikkhu exercise clear comprehension? Here, bhikkhus, for a bhikkhu feelings are understood as they arise, understood as they remain present, understood as they pass away. Thoughts are understood as they arise, understood as they remain present, understood as they pass away. Perceptions are understood as they arise, understood as they remain present, understood as they pass away. It is in this way, bhikkhus, that a bhikkhu exercises clear comprehension.
“Bhikkhus, a bhikkhu should dwell mindful and clearly comprehending. This is our instruction to you.”
