เหตุให้ทำการค้าขายได้กำไร หรือขาดทุน
สมัยนั้น ท่านพระสารีบุตรเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคยังที่ประทับ ได้อภิวาทแล้วนั่งในที่สมมควร ครั้นแล้ว ได้ถามพระผู้มีพระภาคว่า
ภันเต อะไรหนอเป็นเหตุ อะไรหนอเป็นปัจจัยทำให้บุคคลบางคนในกรณีนี้ ประกอบการค้าขายขาดทุน อะไรหนอเป็นเหตุ อะไรหนอเป็นปัจจัยทำให้บุคคลบางคนในกรณีนี้ ประกอบการค้าขายไม่ได้กำไรตามที่ต้องการ อะไรหนอเป็นเหตุ อะไรหนอเป็นปัจจัยทำให้บุคคลบางคนในกรณีนี้ ประกอบการค้าขายได้กำไรตามที่ต้องการ อะไรหนอเป็นเหตุ อะไรหนอเป็นปัจจัย ทำให้บุคคลบางคนในกรณีนี้ ประกอบการค้าขายได้กำไรมากยิ่งกว่าที่ต้องการ.
พระผู้มีพระภาคตอบว่า สารีบุตร บุคคลบางคนในกรณีนี้ เข้าไปหาสมณะหรือพราหมณ์ แล้วปวารณาว่า ภันเต ขอท่านจงบอกปัจจัยที่ต้องการเถิด แต่เขากลับไม่ถวายปัจจัยตามที่ปวารณาไว้ ถ้าเขาจุติ (เคลื่อน) จากอัตภาพนั้น มาสู่ความเป็นอย่างนี้ เขาประกอบการค้าขายอย่างใดๆ ก็ย่อมขาดทุน.
สารีบุตร บุคคลบางคนในกรณีนี้ เข้าไปหาสมณะหรือพราหมณ์ แล้วปวารณาว่า ภันเต ขอท่านจงบอกปัจจัยที่ต้องการเถิด เขาได้ถวายปัจจัยตามที่ปวารณาไว้ แต่ไม่เป็นไปตามความต้องการของสมณะหรือพราหมณ์ ถ้าเขาจุติจากอัตภาพนั้น มาสู่ความเป็นอย่างนี้ เขาประกอบการค้าขายอย่างใดๆ ก็ย่อมไม่ได้กำไรตามที่ต้องการ.
สารีบุตร บุคคลบางคนในกรณีนี้ เข้าไปหาสมณะหรือพราหมณ์ แล้วปวารณาว่า ภันเต ขอท่านจงบอกปัจจัยที่ต้องการเถิด เขาได้ถวายปัจจัยตามที่ปวารณาไว้ เป็นไปตามความต้องการของสมณะหรือพราหมณ์ ถ้าเขาจุติจากอัตภาพนนั้น มาสู่ความเป็นอย่างนี้ เขาประกอบการค้าขายอย่างใดๆ ก็ย่อมได้กำไรตามที่ต้องการ.
สารีบุตร บุคคลบางคนในกรณีนี้ เข้าไปหาสมณะหรือพราหมณ์ แล้วปวารณาว่า ภันเต ขอท่านจงบอกปัจจัยที่ต้องการเถิด เขาได้ถวายปัจจัยตามที่ปวารณาไว้ ยิ่งกว่า[1]ที่สมณะหรือพราหมณ์ต้องการ ถ้าเขาจุติจากอัตภาพนั้น มาสู่ความเป็นอย่างนี้ เขาประกอบการค้าขายอย่างใดๆ ก็ย่อมได้กำไรมากยิ่งกว่าที่ต้องการ.
สารีบุตร นี้แหละเป็นเหตุ นี้แหละเป็นปัจจัยทำให้บุคคลบางคนในกรณีนี้ ประกอบการค้าขายขาดทุน นี้แหละเป็นเหตุ นี้แหละเป็นปัจจัยทำให้บุคคลบางคนในกรณีนี้ ประกอบการค้าขายไม่ได้กำไรตามที่ต้องการ นี้แหละเป็นเหตุ นี้แหละเป็นปัจจัยทำให้บุคคลบางคนในกรณีนี้ ประกอบการค้าขายได้กำไรตามที่ต้องการ นี้แหละเป็นเหตุ นี้แหละเป็นปัจจัย ทำให้บุคคลบางคนในกรณีนี้ ประกอบการค้าขายได้กำไรมากยิ่งกว่าที่ต้องการ.
-บาลี อํ. จตุกฺก. 21/105/79.
https://84000.org/tipitaka/pali/?21//105,
https://etipitaka.com/read/pali/21/105
[1] คำว่า “ยิ่งกว่า” ในที่นี้ อาจหมายถึง ดียิ่งกว่า หรือมากกว่ายิ่งกว่า ก็เป็นได้.
English translation by Bhikkhu Sujato
Then Venerable Sāriputta went up to the Buddha, bowed, sat down to one side, and said to him:
“Sir, what is the cause, what is the reason why for different people the same kind of business undertaking might fail, while another doesn’t meet expectations, another meets expectations, and another exceeds expectations?”
“Sāriputta, take a case where someone goes to an ascetic or brahmin and invites them to ask for what they need. But they fail to give what’s requested. When they’ve passed away from that life, if they’re reborn in this place, whatever business they undertake fails.
Take a case where someone goes to an ascetic or brahmin and invites them to ask for what they need. They give what’s requested, but don’t meet expectations. When they’ve passed away from that life, if they’re reborn in this place, whatever business they undertake doesn’t meet expectations.
Take a case where someone goes to an ascetic or brahmin and invites them to ask for what they need. They give what’s requested, meeting expectations. When they’ve passed away from that life, if they’re reborn in this place, whatever business they undertake meets expectations.
Take a case where someone goes to an ascetic or brahmin and invites them to ask for what they need. They give what’s requested, exceeding expectations. When they’ve passed away from that life, if they’re reborn in this place, whatever business they undertake exceeds expectations.
This is the cause, this is the reason why for different people the same kind of business undertaking might fail, while another doesn’t meet expectations, another meets expectations, and another exceeds expectations.”
https://suttacentral.net/an4.79/en/sujato
English translation by Ṭhānissaro Bhikkhu
Then Ven. Sāriputta went to the Blessed One and, on arrival, having bowed down to him, sat to one side. As he was sitting there he said to the Blessed One, “What is the reason, lord, what is the cause why a certain trade, when engaged in by some people, turns out a failure? What is the reason, what is the cause why the same sort of trade, when engaged in by other people, turns out not as intended? What is the reason, what is the cause why the same sort of trade, when engaged in by other people, turns out as intended? What is the reason, what is the cause why the same sort of trade, when engaged in by other people, turns out better than intended?”
“There is the case, Sāriputta, where a certain person, having gone to a contemplative or brahman, makes him an offer: ‘Tell me, sir, what you need in terms of the (four) requisites.’ But he doesn’t give what he offered. If he passes away from there and comes here, then whatever trade he engages in, it turns out a failure.
“Then there is the case where a certain person, having gone to a contemplative or brahman, makes him an offer: ‘Tell me, sir, what you need in terms of the (four) requisites.’ But he gives him something other than what he intended by his offer. If he passes away from there and comes here, then whatever trade he engages in, it turns out not as intended.
“Then there is the case where a certain person, having gone to a contemplative or brahman, makes him an offer: ‘Tell me, sir, what you need in terms of the (four) requisites.’ He gives him what he intended by his offer. If he passes away from there and comes here, then whatever trade he engages in, it turns out as intended.
“Then there is the case where a certain person, having gone to a contemplative or brahman, makes him an offer: ‘Tell me, sir, what you need in terms of the (four) requisites.’ He gives him more than what he intended by his offer. If he passes away from there and comes here, then whatever trade he engages in, it turns out better than intended.
“This is the reason, Sāriputta, this is the cause why a certain trade, when engaged in by some people, turns out a failure; why the same sort of trade, when engaged in by other people, turns out not as intended; why the same sort of trade, when engaged in by other people, turns out as intended; why the same sort of trade, when engaged in by other people, turns out better than intended.”
