ธรรมวันอุโบสถ (21/10/2025)

ประโยชน์แม้เล็กน้อยอันใครๆ ในโลกนี้ ย่อมไม่ได้จากความเศร้าโศก หรือจากความคร่ำครวญ พวกไม่ใช่มิตรทราบว่าเขาเศร้าโศก เป็นทุกข์ ย่อมดีใจ.   ก็คราวใด บัณฑิตผู้พิจารณาทราบชัดเนื้อความ ถึงความไม่หวั่นไหวในอันตรายทั้งหมด คราวนั้น พวกไม่ใช่มิตรเห็นหน้าอันไม่ผิดปกติของบัณฑิตนั้น (และ) ยังยิ้มแย้มตามเคย ย่อมเป็นทุกข์เสียเอง.   บุคคลจะได้ประโยชน์ในที่ใดๆ ด้วยประการใดๆ คือ ด้วยการสรรเสริญ... read more

… ภิกษุทั้งหลาย ฉันใดก็ฉันนั้น การพิจารณาของภิกษุว่า เราเป็นผู้มีอภิชฌาอยู่โดยมาก หรือว่าเราเป็นผู้ไม่มีอภิชฌาอยู่โดยมาก เราเป็นผู้มีจิตพยาบาทอยู่โดยมาก หรือว่าเราเป็นผู้มีจิตไม่พยาบาทอยู่โดยมาก เราเป็นผู้มีถีนมิทธะกลุ้มรุมอยู่โดยมาก หรือว่าเราเป็นผู้ปราศจากถีนมิทธะอยู่โดยมาก เราเป็นผู้มีจิตฟุ้งซ่านอยู่โดยมาก หรือว่าเราเป็นผู้มีจิตไม่ฟุ้งซ่านอยู่โดยมาก เราเป็นผู้มีความสงสัยอยู่โดยมาก หรือว่าเราเป็นผู้ข้ามพ้นความสงสัยอยู่โดยมาก เราเป็นผู้มักโกรธอยู่โดยมาก หรือว่าเราเป็นผู้ไม่มักโกรธอยู่โดยมาก เราเป็นผู้มีจิตเศร้าหมองอยู่โดยมาก หรือว่าเราเป็นผู้มีจิตไม่เศร้าหมองอยู่โดยมาก เราเป็นผู้มีกายกระสับกระส่ายอยู่โดยมาก หรือว่าเราเป็นผู้มีกายไม่กระสับกระส่ายอยู่โดยมาก เราเป็นผู้เกียจคร้านอยู่โดยมาก หรือว่าเราเป็นผู้ปรารภความเพียรอยู่โดยมาก เราเป็นผู้มีจิตตั้งมั่นอยู่โดยมาก... read more

อุทายิ อนึ่งบุคคลใด ไม่ทำความชั่วด้วยกาย ไม่ทำความชั่วด้วยวาจา ไม่ทำความชั่วด้วยใจ ในโลกนี้ ตลอดทั้งเทวโลก มารโลก พรหมโลก ในหมู่สัตว์ พร้อมทั้งสมณพราหมณ์ พร้อมทั้งเทวดาและมนุษย์ เราเรียกบุคคลนั้นว่าผู้ประเสริฐ... read more

ภิกษุทั้งหลาย เราย่อมไม่เล็งเห็นธรรมอื่นแม้อย่างหนึ่ง ซึ่งเป็นเหตุให้อกุศลธรรมที่ยังไม่เกิด ย่อมเกิดขึ้น หรือกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว ย่อมเสื่อมไป เหมือนความเป็นผู้มีมิตรชั่วนี้.   ภิกษุทั้งหลาย เมื่อบุคคลเป็นผู้มีมิตรชั่ว อกุศลธรรมที่ยังไม่เกิด ย่อมเกิดขึ้น และกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว ย่อมเสื่อมไป.   ภิกษุทั้งหลาย... read more

ภิกษุทั้งหลาย ถ้าโจรผู้คอยหาช่องพึงเลื่อยอวัยวะน้อยใหญ่ของใคร ด้วยเลื่อยมีด้ามสองข้าง ผู้ใดมีใจประทุษร้ายในโจรนั้น ผู้นั้นชื่อว่าไม่ทำตามคำสอนของเรา เพราะเหตุที่มีใจประทุษร้ายต่อโจรนั้น    ภิกษุทั้งหลาย ในกรณีนั้น เธอพึงทำการศึกษาอย่างนี้ว่า   จิตของเราจักไม่แปรปรวน เราจักไม่กล่าววาจาอันเป็นบาป เราจักเป็นผู้มีจิตเอ็นดูเกื้อกูล มีจิตประกอบด้วยเมตตา ไม่มีโทสะในภายในอยู่... read more

… พราหมณ์ เปรียบเหมือนแม่น้ำคงคานี้ ย่อมเกิดจากที่ใด และย่อมถึงมหาสมุทร ณ ที่ใด เม็ดทรายในระยะนี้ไม่เป็นของง่ายที่จะกำหนดได้ว่า เท่านี้เม็ด เท่านี้ ๑๐๐ เม็ดเท่านี้... read more

ภิกษุทั้งหลาย หากว่าภิกษุไม่เป็นผู้ฉลาดในวาระจิตของผู้อื่น เมื่อเป็นอย่างนั้น ภิกษุนั้น พึงศึกษาอย่างนี้ว่า เราจักเป็นผู้ฉลาดในวาระจิตของตน ภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายพึงศึกษาอย่างนี้แล.   ภิกษุทั้งหลาย ก็ภิกษุเป็นผู้ฉลาดในวาระจิตของตนเป็นอย่างไร ภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนสตรีหรือบุรุษที่เป็นชายหนุ่มหรือเป็นหญิงสาว มีปกติชอบแต่งตัว ส่องดูเงาหน้าของตนในกระจกอันสะอาดหมดจด หรือในภาชนะน้ำอันใส... read more

ภิกษุทั้งหลาย เมื่อธรรมข้อหนึ่ง อันบุคคลเจริญแล้ว กระทำให้มากแล้ว แม้กายก็สงบ แม้จิตก็สงบ แม้วิตกวิจารก็สงบ ธรรมที่เป็นไปในส่วนแห่งวิชชาแม้ทั้งสิ้น ย่อมถึงความเจริญบริบูรณ์ ธรรมข้อหนึ่งคืออะไร คือ กายคตาสติ.   ภิกษุทั้งหลาย... read more

อัคคิเวสสนะ อาสวะทั้งหลาย อันทำให้เศร้าหมอง ทำให้เกิดในภพใหม่ ให้มีความกระวนกระวาย มีผลเป็นทุกข์ ให้มีชาติ ชรา และมรณะต่อไป บุคคลใดยังละไม่ได้ เรากล่าวบุคคลนั้นว่า เป็นผู้หลง อัคคิเวสสนะ... read more

… โมคคัลลานะ ภิกษุในกรณีนี้ ได้ฟังมาว่า ธรรมทั้งหลายทั้งปวง ไม่ควรยึดมั่นถือมั่น (สัพเพ ธัมมมา นาลัง อภินิเวสายะ) ครั้นได้ฟังอย่างนั้นแล้ว เธอย่อมรู้ชัดซึ่งธรรมทั้งปวงด้วยปัญญาอันยิ่ง ครั้นรู้ชัดซึ่งธรรมทั้งปวงด้วยปัญญาอันยิ่งแล้ว ย่อมรอบรู้ซึ่งธรรมทั้งปวง.   ครั้นรอบรู้ซึ่งธรรมทั้งปวงแล้ว... read more