คนเหล่าไหน ชื่อว่ารักตนเอง คนเหล่าไหนชื่อว่า ไม่รักตนเอง
พระเจ้าปเสนทิโกศล ได้กราบทูลพระพุทธเจ้าว่า ภันเต (วันนี้) ข้าพระองค์เข้าที่หลีกเร้นพักผ่อนอยู่ ได้เกิดความคิดอย่างนี้ว่า ชนเหล่าไหนชื่อว่ารักตนเอง ชนเหล่าไหนชื่อว่าไม่รักตน
ข้าพระองค์ จึงได้เกิดความคิดต่อไปว่า ก็ชนเหล่าใดย่อมประพฤติทุจริตด้วยกาย ประพฤติทุจริตด้วยวาจา ประพฤติทุจริตด้วยใจ ชนเหล่านั้นชื่อว่าไม่รักตนเอง ถึงแม้พวกเขาจะกล่าวอยู่อย่างนี้ว่าเรารักตนเอง แม้เป็นเช่นนั้น ชนเหล่านั้นก็ชื่อว่าไม่รักตนเอง ข้อนั้นเพราะเหตุอะไร เพราะเหตุว่า ชนผู้ที่ไม่รักใคร่กัน ย่อมทำความเสียหายให้แก่ผู้ที่ไม่รักใคร่กันได้โดยประการใด ชนเหล่านั้นย่อมทำความเสียหายให้แก่ตนด้วยตนเองได้โดยประการนั้น ดังนั้น ชนเหล่านั้นจึงชื่อว่าไม่รักตนเอง.
ส่วนชนเหล่าใดย่อมประพฤติสุจริตด้วยกาย ประพฤติสุจริตด้วยวาจา ประพฤติสุจริตด้วยใจ ชนเหล่านั้นชื่อว่ารักตนเอง ถึงแม้พวกเขาจะกล่าวอยู่อย่างนี้ว่าเราไม่รักตนเอง แม้เป็นเช่นนั้น ชนเหล่านั้นก็ชื่อว่ารักตนเอง ข้อนั้นเพราะเหตุอะไร เพราะเหตุว่า ชนผู้ที่รักใคร่กันย่อมทำความดี ทำความเจริญให้แก่ผู้ที่รักใคร่กันได้โดยประการใด ชนเหล่านั้นย่อมทำความดี ทำความเจริญ ให้แก่ตนด้วยตนเองได้โดยประการนั้น ดังนั้น ชนเหล่านั้นจึงชื่อว่ารักตนเอง.
นั่นเป็นอย่างนั้นมหาราช นั่นเป็นอย่างนั้นมหาราช มหาราช เพราะว่าชนบางพวกย่อมประพฤติทุจริตด้วยกาย ประพฤติทุจริตด้วยวาจา ประพฤติทุจริตด้วยใจ ชนเหล่านั้นชื่อว่าไม่รักตนเอง ถึงแม้พวกเขาจะกล่าวอยู่อย่างนี้ว่าเรารักตนเอง แม้เป็นเช่นนั้น ชนเหล่านั้นก็ชื่อว่าไม่รักตนเอง ข้อนั้นเพราะเหตุอะไร เพราะเหตุว่า ชนผู้ที่ไม่รักใคร่กัน ย่อมทำความเสียหายให้แก่ผู้ที่ไม่รักใคร่กันได้โดยประการใด ชนเหล่านั้นย่อมทำความเสียหายให้แก่ตนด้วยตนเองได้โดยประการนั้น ดังนั้น ชนเหล่านั้นจึงชื่อว่าไม่รักตนเอง.
ส่วนชนเหล่าใด ย่อมประพฤติสุจริตด้วยกาย ประพฤติสุจริตด้วยวาจา ประพฤติสุจริตด้วยใจ พวกเหล่านั้นชื่อว่ารักตนเอง ถึงแม้พวกเขาจะกล่าวอย่างนี้ว่าเราไม่รักตนเอง แม้เป็นเช่นนั้น ชนเหล่านั้นก็ชื่อว่ารักตนเอง ข้อนั้นเพราะเหตุอะไร เพราะเหตุว่า ชนผู้ที่รักใคร่กันย่อมทำความดี ทำความเจริญ ให้แก่ผู้ที่รักใคร่กันได้โดยประการใด ชนเหล่านั้นย่อมทำความดี ทำความเจริญให้แก่ตนด้วยตนเองได้โดยประการนั้น ดังนั้น ชนเหล่านั้นจึงชื่อว่ารักตนเอง.
ถ้าบุคคลรู้ว่าตนเป็นที่รัก (ของตนเอง) ก็ไม่พึงทำบาป
เพราะว่าความสุขนั้น เป็นสิ่งที่บุคคลผู้ทำชั่วจะพึงไม่ได้โดยง่าย
เมื่อบุคคลถูกมรณะครอบงำ ก็จะต้องละทิ้งภพมนุษย์ไป
อะไรเป็นสมบัติของเขา และอะไรเป็นสิ่งที่เขาจะพาเอาไปได้
อะไรเล่าจะติดตามเขาไป ประดุจเงาติดตามตัวไป
ผู้ที่มาเกิดแล้วในโลกนี้จักต้องตาย
เขาทำกรรมอันใดไว้ คือ บุญและบาปทั้งสองประการ
บุญและบาปนั้นแหละ เป็นสมบัติของเขา
เขาจะพาเอาบุญและบาปนั้นไป
บุญและบาปนั้นย่อมเป็นของติดตามเขาไป ประดุจเงาติดตามตัวไป
เพราะฉะนั้น บุคคลพึงทำกรรมดีสะสมไว้ เพื่อเป็นสมบัติในโลกหน้า
(เพราะว่า) บุญทั้งหลายย่อมเป็นที่พึ่งของสัตว์ทั้งหลายในโลกหน้า.
-บาลี สคาถ. สํ. 15/103/334.
https://84000.org/tipitaka/pali/?15//103
https://etipitaka.com/read/pali/15/103
English translation by Bhikkhu Sujato
At Sāvatthī.
Seated to one side, King Pasenadi said to the Buddha, “Just now, sir, as I was in private retreat this thought came to mind. ‘Who are those who love themselves? And who are those who don’t love themselves?’
Then it occurred to me: ‘Those who do bad things by way of body, speech, and mind don’t love themselves. Even though they may say: “I love myself”, they don’t really. Why is that? It’s because they treat themselves like an enemy. That’s why they don’t love themselves.
Those who do good things by way of body, speech, and mind do love themselves. Even though they may say: “I don’t love myself”, they do really. Why is that? It’s because they treat themselves like a loved one. That’s why they do love themselves.’”
“That’s so true, great king! That’s so true!” said the Buddha. And he repeated the king’s statement, adding:
“If you’d only love yourself,
you’d not yoke yourself to wickedness.
For happiness is not easy to find
by someone who does bad deeds.When you’re seized by the terminator
as you give up your human life,
what can you call your own?
What do you take when you go?
What goes with you, like a shadow that never leaves?Both the good and the bad
that a mortal does in this life
is what they can call their own.
That’s what they take when they go.
That’s what goes with them, like a shadow that never leaves.That’s why you should do good,
investing in the future life.
The good deeds of sentient beings
support them in the next world.”
